Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Yönetim Kurulu (GYK) değerli bir bildiri yayımladı.
“Halkımız, Doktorlar ve Sıhhat Çalışanları İçin Daha Yeterli Bir Sıhhat Sistemi Mümkün” ana gündemiyle 23 Kasım 2024 günü Ankara’da toplandı. Son yılların en iştirakli GYK toplantısı TTB Merkez Kurulu üyelerinin, 40 tabip odasından yöneticiler ve delegelerin, TTB kol ve çalışma kümeleri ile yayın organlarının temsilcilerinin bulunduğu 170’in üzerinde bir iştirakle ve çok sayıda doktorun kelam alıp görüş bildirmesiyle gerçekleşti.
Türkiye’nin haftalardır yenidoğan bebeklerin vefatıyla sonuçlanan sıhhatte ticari çeteleşmeyi konuştuğu günlerde gerçekleştirilen toplantı, araştırmacı-yazar Bekir Ağırdır’ın son yıllarda toplumsal yapıda meydana gelen değişim, beklentiler ve demokratik kitle-meslek örgütlerinin sorumluluklarını “Yenidoğan Skandalı” çerçevesinde ele alan konferansıyla başladı. Sonrasında kelam alan iştirakçiler aşağıdaki tespit ve görüşleri lisana getirdi:
- ”Yenidoğan Skandalı” ülkemizde yıllardır uygulanan sıhhat siyasetlerinin bir sonucudur. Bu durumu Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) özel hastanelerden hizmet satın almaya başlaması ve bu yolla SGK fonlarının özel sıhhat sermayesine açılması doğurmuştur.
- Yaşananlar, yıllardır kamuoyunu ve yetkilileri uyardığımız bir gerçeği net bir formda ortaya koymuştur: Sıhhat hizmetini sıradanlaştıran, niteliğe değil niceliğe kıymet veren, hastaneleri ticarethane ve hastaları müşteri haline getiren, sıhhati piyasa kurallarına teslim eden Sıhhatte Dönüşüm Programı sıhhat sistemimizi çökertmiştir.
- TTB’nin yıllardır ısrarla lisana getirdiği “Sağlık piyasanın yırtıcı şartlarına terk edilemez!”, “Sağlıkta özelleştirme mevt getirir!”uyarıları bugün artık toplumun geniş kısımları tarafından da görünür olmuştur.
- Ülkemizde sıhhatte büyük bir kışkırtılmış talep patlaması yaşanmaktadır. AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında Türkiye’de kişi başı yıllık tabibe müracaat sayısı 3,1 iken 2023 yılında 11,4’e çıkmıştır. Bu sayı Avrupa Birliği ve OECD ortalamasının iki katına yakındır.
- Sağlıktaki bu kışkırtılmış talep patlamasından büyük hisse alan özel sıhhat sermayesi tabipleri kozmik çalışma hukukunun koruyuculuğundan mahrum bırakarak hukuka muhalif biçimde şirket kurmaya zorlamış, doktorların bordrolu çalışması engellenmiştir.
- Öte yandan SGK kaynaklarını kullanmadan, hür çalışma hakkını kullanarak, muayenehane açarak çalışmak isteyen tabiplere de hastalarını bu hastanelerde tedavi etmesini engelleyecek “kota” uygulaması getirilmiştir.
- Son yayımlanan Aile Hekimliği Performans ve Ödeme Yönetmeliği, isminden da anlaşılacağı üzere performans ve ödeme değişiklikleri ile birinci basamak sıhhat hizmetlerini işletme mantığına teslim etmekte ısrarcı görünmektedir. TTB GYK aile doktorlarının bu “Eziyet Yönetmeliği”ne karşı gayretini, bu çerçevede 2-6 Aralık 2024 tarihlerinde yapacakları iş bırakma hareketini desteklemektedir.
- İşçi Sıhhati ve İşyeri Hekimliği alanı Ortak Sıhhat Güvenlik Üniteleri (OSGB) aracılığıyla taşerona devredilmiş, işyeri doktorları bu taşeron kurumlara mahkum edilmiştir.
- Sağlıkta Dönüşüm Programı hekimliği değersizleştirme, tabip emeğini niteliksizleştirmeyi hedeflemiştir.
- Günümüz dünyasında değişen bağlantı formülleri TTB’yi tabipler ve toplumla irtibat için yeni araçlar geliştirmeye zorlamaktadır. Lakin yüz yüze temasın tesiri azımsanmamalıdır.
- İstanbul Tabip Odasının İstanbul’da yürüttüğü ve GYK’de sunduğu hastane temsilciliği seçimi tekniğinin doktorlarla yüz yüze teması artıran ve örgütlenme için bir model olarak değerlendirilmelidir.
- Bursa Tabip Odası’nın yapmış olduğu anket çalışmasında olduğu üzere, radyoloji hizmetlerinin taşeronlaştırılması hizmet kalitesinde önemli problemlere neden olmakta, tıbbi yanılgı riskini artırmaktadır.
- Sağlık ortamındaki sıkıntıların lisana getirilebilmesi ve tahlili için ülkemizde demokratik ortamın gelişmesine gereksinim vardır.
- Daha düzgün bir sıhhat sistemi siyasal ve ekolojik sıkıntıların tahlili ile birlikte düşünülmelidir.
- Bölgeler ortasındaki eşitsizliklerin giderilebilmesi ve buna yönelik hassaslığın geliştirilebilesi için birlikte düşünme ve üretime muhtaçlık vardır. Bölgeler ortası toplantılar bu ortamın geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
- Yapay zeka başta olmak üzere dijital teknolojiler sıhhat hizmet üretiminde giderek daha çok yer bulmaktadır. Bu teknolojiler sıhhat emek gücünde değişime neden olduğu üzere hekimlik uygulamalarında etik meseleler yaratma potansiyeli taşımaktadır.
- Kadınları görmezden gelen siyasetler sıhhat sisteminde hala tesirli olup, estetik ve hoşluk kesiminin baskısı, cinsel ve üreme sıhhati üzerinde kısıtlamalar, yetersiz bayan sıhhati araştırmaları, taraflı tıbbi uygulamalar, bayanlara yönelik tıbbi müdahalelerde ilgisizlik, bayanların bedensel özerkliklerinin zayıflaması, sıhhat haklarının kısıtlanması ve toplumsal baskılar nedeniyle ruhsal olarak ziyan görmesi üzere sonuçlara yol açmaktadır.
GYK toplantısında lisana getirilen ve iştirakçilerin üzerinde uzlaştığı geleceğe ait gayeler ve yapılması gerekenlerle ilgili teklifler ise aşağıdaki üzeredir:
- SGK özelden hizmet almaya derhal ve şartsız olarak son vermelidir. Sıhhat için ayrılan bütün kamusal kaynaklar kamu sıhhat hizmetleri için kullanılmalıdır.
- Yenidoğan Skandalı nedeniyle kapatılan hastaneler Sıhhat Bakanlığı’na devredilmeli, işsiz kalan yaklaşık 450 doktor ve 5.000 sıhhat çalışanının problemleri süratle çözülmelidir.
- Özel hastanelerde tabiplere şirket kurdurarak çalıştırılması uygulamasına son verilmelidir.
- Muayenehane hekimliğinin önündeki kota ve gibisi maniler kaldırılmalıdır.
- Sağlıkta şiddet ne yazık ki sürat kesmeden devam etmekte, yetkililer ise durumu seyretmektedir. Sıhhatte şiddetin önlenmesi için TTB öncülüğünde hareket planları oluşturulmalıdır.
- İşçi sıhhati ve işyeri hekimliği alanında iş teminatını yok eden, mesleksel bağımsızlığımızı ortadan kaldıran OSGB uygulamasına son verilmelidir.
- İşçi Sıhhati ve İşyeri Hekimliği Kolu’nun bu alanda kamusal bir sıhhat hizmet modeli geliştirilmesi gündemli çalıştay önerisi kısa mühlet içerisinde programa alınmalıdır.
- TTB tabip emeğini koruyan ve hekimliğin itibarsızlaştırılmasına yönelik yürütülen sistematik akına karşı, çöken toplumsal mukaveleyi yine kurmak üzere programlı ve süreklilik içeren bir faaliyeti gündemine almalıdır.
- Ülkemizin pek yerinde yaşanan etraf meselelerine, tabiatın tahrip edilmesine karşı TTB öteki sivil toplum örgütleri ile birlikte daha güçlü bir faaliyeti yürütmelidir.
- Yapay zeka başta olmak üzere dijital teknolojilerin tarihi, üretici güç olarak gelişimi, emek süreçleri ile ilgisi, sıhhat emek sürecinde yaratacağı dönüşümler, tanı-tedavi süreçlerine katkısı, data güvenliği, etik açıdan doğabilecek sıkıntılar, büyük datanın devlet ve sermaye monopolünde kullanılmasının tehlikeleri konusunda daha çok çalışma yapılmalıdır.
- Zaten yoksulluk hududunun altında olan emekli tabip maaşlarındaki SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı kaldırılmalı, bütün emekli tabip maaşları emeklilerin insanca yaşayacağı seviyeye çıkarılmalıdır.
- TTB bayanları görmezden gelen siyasetler ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile daha güçlü uğraş etmelidir.
- LGBTİ+’ların yaşadığı sıhhat sıkıntıları damgalamaya yol açmayacak biçimde tahlile kavuşturulmalıdır.
- Sağlıkta taşeron uygulamasının hizmetin kalitesi üzerindeki olumsuz tesirleri ortadadır. Taşeron uygulamasının hangi hizmet başlıklarında, nasıl uygulandığı belirlenerek ortadan kaldırılması için çalışılmalıdır.
- TTB daha düzgün bir sıhhat sistemi için finansman, esirgeyici hekimlik, basamaklandırılmış sıhhat sistemi, özel sıhhat sistemi üzere alt başlıklarda gerek görürse çalışma kümeleri oluşturmalı; sempozyumlar, çalıştaylar, paneller düzenlemelidir. TTB tarafından daha evvel Bursa’da yapılacak olup pandemi nedeniyle ertelenen Birinci Basamak Çalıştayı gerçekleştirilmelidir.
- TTB Merkez Kurulu 14 Mart Tıp Haftasına giderken doktorlarla daha fazla buluşmak için bölgelerde doktor toplantıları, konferanslar düzenlemeli, akabinde Ankara’da büyük bir tabip buluşması gerçekleştirilmelidir. Geçtiğimiz periyotlarda öteki sıhhat çalışanlarıyla ve emek, meslek örgütleriyle birlikte hayata geçirdiğimiz Türkiye Büyük Sağlıkçılar Meclisi, Türkiye Büyük Sıhhat Hakkı Meclisi üzere örnekler önümüzdeki periyot için de gündeme alınmalıdır.
- TTB oluşturacağı alternatif sıhhat sistemi teklifini 2025 yılı 14 Mart Tıp Haftasında “Başka Bir Sıhhat Sistemi Mümkün!” başlığıyla bütün kamuoyuyla paylaşmalı, bunun için gerekli her türlü görüşme, müzakere ve aktiflikleri hayata geçirmelidir.
Ülkemiz insanları sıhhatteki mevcut makus tabloyu hak etmemektedir. Bu tabloyu değiştirmek ve insanlarımıza bugünkünden çok daha âlâ sıhhat hizmeti vermek için başta tabipler, sıhhat çalışanları olmak üzere gerekli potansiyelimiz mevcuttur. Bunun için öncelikle yapılması gereken sıhhatte uygulanmakta olan bugünkü siyasetlerden vazgeçmektir. Bu ülkenin gereksinimi olan toplumsal fayda ve hami sıhhat hizmetlerini önceleyen, nitelikli ve fiyatsız sıhhat sistemini daima birlikte kuracağız. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
Bilim ve Sağlık Haber Ajansı
News
